Lession 3-1 < > Lession  3-3 

Un cadò dal cel - Përchè i l’oma da manca dla Bibia - Na série ‘d 25 lession an sla dotrin-a cristian-a ch’as fonda an sla Bibia, intèisa për ij prinsipiant, ch’a l’ha ‘l but ëd giuteje a amprende dël pì grand cadò ch’i l’oma arseivù da Nosgnor

N’umanità ch’as divid an dòi

Genesi 4

dòi pais a peudo fé an tra ‘d lor un pat, o tratà, na convension, për giutesse l’un con l’àutr a dësfendse an cas che quajdun a-j tachèissa. Sossì a l’é n’esempi d’un pat, o aleansa, an tra ‘d nassion. La Bibia a parla soens ëd l’acòrd, o “pat”, ch’a l’é stàit ëstabilì an tra Nosgnor Dé e le creature uman-e fin-a da l’inissi. Cost Pat, a l’é ‘l pat pr’ecelensa, përché a serv për regolamenté   ij rapòrt an tra Dé e nojàutri uman, ch’i soma soe creature. A l’é ‘dcò ciamà “l’Aleansa” e cost’Aleansa, an efet, a l’é ‘l quader ch’a serv për comprende tut lòn ch’i trovoma ant la Bibia. Conform a costa Aleansa, tant Nosgnor coma l’òm a son angiagiasse, obligasse, l’un anvers ëd l’àutr. Nosgnor a promet ëd guerné l’òm, ëd guidelo e ‘d provëdde a tute soe necessità. L’òm, da part soa, a promet ëd voleje bin a Nosgnor, ëd servilo, ëd fé ubidiensa a Soa volontà e d’onorelo an tut lòn ch’a fà. Cost’Aleansa Nosgnor a l’ha stabilìa con Adam, nòst Grand Antich, coma ‘l rapresentant ëd tuti coj ch’a sarìo sortì da chiel coma soa dissendensa. A l’é për lòn ch’i na soma tùit obligà. I lo savoma përché cost fàit a l’é arvelà ciàir ant la Bibia. 

L’un contra l’àutr

Malgré le promësse bin generose ëd Nosgnor, a l’é ciàir che, i lo vedoma sùbit, nen tuti j’uman a son dispòst ëd butesse al sërvissi ‘d Nosgnor. An efet, a-i è tanti ch’a ‘rfudo l’autorità ‘d Dé e ‘d sogetesse a soe lege. E fin-a quand che Chiel a jë spòrz soa grassia ‘d pardon e d’arconciliassion, lor as arfudo ‘d pentisse dij sò pëccà e fin-a as arfudo d’amëtte ch’a l’han da manca ‘d salvassion! A l’é parèj che l’umanità as divid an dòi grop. Ël prim grop a l’é fàit ëd përson-e ch’a ‘rconòsso l’autorità ‘d Dé, che soe lege a son bon-e e giuste, e as sogeto volenté e con gòj a Nosgnor. An ësta prima categorìa a-i é ‘dcò coj ch’a ‘rconòsso che ij sò pëccà ‘d lor a meritrìo bin na giusta condan-a da part ëd Nosgnor, as n’arpentisso e a ‘rsèivo con gòj la grassia ‘d Dé con tut lòn ch’a n’é la conseguensa. Lë scond grop a l’é fàit ëd coj ch’as antëstardisso ‘d volèj fé tut daspërlor. A veurìo esse lìber e andipendent da Dé, e dio e lege da lor medésim. As dan ëd sagna ‘d soa arvira a Dé, e a ‘rfudo con dëspesi ‘n qualsëssìa apel a l’arconciliassion. A lor ëd la salvëssa a-j n’anfà gnente e a ‘rnego fin-a la necessità d’un Salvator.

La diferensa ch’a-i é an tra costi dòi grop d’òm as la ved già ant ij prim capìtoj dla Bibia. La stòria a dis che ij dòi fieuj d’Adam e Eva, Cain e Abel, a vorìo onoré Nosgnor pr’ ël mojen ëd sacrifissi. So pare e soa mare a l’avìo mostraje a fé parèj. Na porsion dij prodot dij camp e dle bestie a l’avìo smonula a Dé për ël mojen d’un olocàust, visadì a l’avìo brusala dël tut an s’ n’àutar. A l’era parèj che lor a ‘rconossìo e onoravo Dé coma Creator e Signor. Sossì a l’era bin giust, përchè tut a l’é proprietà ‘d Nosgnor. A l’é Chiel ël Donator ëd tut lòn ch’i l’oma. Apress la Croa, j’uman a l’avìo pì gnun dirìt a lòn ch’a-i é an sla tèra. Lòn ch’a ‘rsèivo a l’é mach na concession ëd la grassia ‘d Nosgnor, sò cadò. Contut, l’ora che Cain e Abel a l’avìo dàit espression a soa arconossensa a Dé con un sacrifissi, Nosgnor a ‘rfuda l’oferta ‘d Cain e a varda con piasì cola d’Abel. Përchè? La rason a l’era che Abel a l’avìa smonù a Dé un sacrifissi con ëd fede vera. Col-lì a l’era pa stàit ël cas ëd Cain. Con sò sacrifissi Abel a l’avìa arconossù che Dé a l’é sò Creator e ch’a dipendìa dël tut da Chiel. Abel a savìa che la sola rason ëd soa vita a l’era ‘l fàit che Dé a l’avìa daje vita e ch’a la sostnìa con fidelità. A l’é parèj che Dé a l’avìa manifestaje sò favor e soa grassia.

La situassion a l’era dël tut diversa për Cain. Da lòn ch’i trovoma ‘d chiel, a smija che Cain a vorìa esse ‘l sol “padron” ëd soa vita. Ant l’istess temp chiel a savìa, contut, ch’a l’avìa ‘n quaj manera da dé sodisfassion a Dé, ch’a-j convnìa, a Cain. Sò sacrifissi a l’era pa stàit n’espression d’arconossensa e ‘d dipendensa, ma a l’avìa smonù col sacrifissi con la pòsa ‘d col ch’a veul fé mach na formalità. Col-lì, për Cain, a l’era n’àt che, an efet, a l’avìa fàit dë stracheur, ëd malaveuja. A pensava, an tùit ij cas, ch’a l’era pro për sodisfé Nosgnor.

La vicenda ‘d Cain e Abel a parla nen tant ëd n’amassidi, ma dël rapòrt con Nosgnor, lòn ch’a dovrìa e a dovrìa nen esse, e sossì a dventa ‘ncora pì ciàir da lòn ch’a-j ven apress.

Quand Cain as rend cont che Dé a l’avìa acetà l’oferta d’Abel e pa nen la soa, Cain as anrabia. An soa rabia Cain a riva fin-a a massé sò frel Abel. As trata dël prim amassidi dla stòria. Cain a mostra ‘d nen aringreté lòn ch’a l’avìa fàit. La lòta an tra lòn che la Bibia a ciama “la dissendensa dla fomna”, ij fedej, e “la dissendensa dla serp”, j’arviros, a ven sùbit ciàira an ës amassidi afros. La famija d’Adam e d’Eva a l’é adess s-ciapà an dòi tòch. Ch’a l’a divid a l’é la fede e l’incredulità, la fidelità e l’infidelità.

L’umanità a va an doe diression diverse

La Bibia a mension-a Lamech coma un dij dissendent ëd Cain. Lamech a diciara ciàir che chiel a l’ha l’intension d’esse “andependent” da Nosgnor (Genesi 4:19-24). Sò fieul, angignos e ‘d talent coma ch’a l’era, a l’avìa “‘d mej” da fé che serve Nosgnor. Quand ch’i lesoma Génesi 4, i foma la dëscoerta dj’inissi ‘d na coltura ch’a pija pì nen an considerassion Dé. La famija ‘d Lamech as ëspetava gnente da Dé, ma tut da soe inissiative, da l’euvra ‘d soe man ëd lor.

S’i lese le paròle ‘d Lamech an Génesi 4:23-24 i peude armarché na manera ‘d vive ch’as ancontra ‘dcò soens ancheuj: “I l’oma mach na vita, i l’oma da profitess-ne ‘l pì possibil. Ancheuj i-i soma, doman i podrìo essje pì nen”. Lamech e soa famija a sercavo “d’armesse” da soj contra ij patiment ëd la vita. A sercavo ‘d dësmentié le conseguense dla Croa e ‘d salvesse da soj. As consideravo ij padron d’ës mond, e as n’antëressavo pa ‘d Nosgnor o dij So comandament.

Anvoché ‘l nòm ëd Nosgnor

Malgré tut sossì a-i era bin na generassion ch’a vorìa esse amisa ‘d Nosgnor, che ‘d Chiel a n’avìa fiusa. A-i era ‘d përson-e ch’a spetavo la vnùa d’un redentor. Al prinsipi a smijava che, con Abel ij fedej a fusso destinà a l’estinsion, ma Nosgnor a l’avrìa donà a Eva n’àutra masnà, Seth, ch’a l’avrìa seguità la lìnea d’Adam. Cora che Seth, a soa vira, a génera ‘n fieul, a l’era ant col temp-lì che la gent a l’ha comensà a invoché Nosgnor për nòm (4:24). Sossì a veul dì che coj ch’a vorìo esse fedej a Dé a l’avrìo radunasse për rendje l’adorassion e, ant la preghiera, anvocà Dé ch’a-j salvèissa dal pëccà e da soe conseguense. Ij dissendent ëd Seth a confessavo an pùblich che lor a së spetavo tut, nen mach për costa vita-sì, ma ‘dcò për la vita dëdlà. Cola-lì a l’era na persuasion dël tut diversa da cola che ij dissendent ëd Cain a l’avìo daje espression. Coj ch’a chërdo nen a servo mach lor medésim, ma ij chërdent a servo Nosgnor.

La pràtica d’anvoché ‘l nòm ëd Nosgnor a l’era anandiasse ant ël temp d’Enosh, ma a va anans ëdcò ancheuj. A l’é për costa rason-sì che a l’é da manca ‘d conòsse chi ch’a l’é Dé. Nosgnor a ‘ndasìa ‘d përson-a al rëscontr d’Adam e d’Eva, tant anans che apress la Croa ant ël paradis. Pì tard, për trasmëtte Soa Paròla, Nosgnor a dovrava ij profèta. A la fin, Dé a l’ha mandà ant ël mond pròpi Sò Fieul ùnich. Ancheuj, chi ch’a veul conòsse Dé, a deuv lese la Bibia.   Ëdcò vojàutri i peude conòsse Dé, ma i l’eve da ‘mprende a lese la Bibia. La Bibia a l’é nen belfé da lese. Vera, le còse essentiaj dla Bibia tuti a-j peudo comprende, ma pr’ andé pì anans i l’eve da manca d’agiùt. Na série ‘d lession coma coste-sì a peudo già giuté, ma i l’eve ‘dcò da manca ‘d na comunità cristian-a, ‘d na gesia, ch’a pija an sël sério la Bibia, ch’a la les e ch’a la dëspiega ant la predicassion minca na duminica.

Nosgnor a l’é fedel

A-i é doe manere per vive la vita: con Nosgnor o sensa Nosgnor.  Nosgnor a l’avìa già nunsià tant temp fà ch’a-i sarìa stàita na lòta ant tra doe manere ‘d vive. A smija a na guèra an tra doe armeje. A l’é na bataja ch’a l’ha ‘d conseguense për tota nòstra vita. A l’é dzurtut pr’ ij chërdent ch’a l’é na bataja malfé da portesse anans. Për soa natura ij chërdent a son tirà da l’oposission. Për buté Nosgnor al sènter ëd la vita e fé lòn che soa Lege an ciama a fé, a venta avèj d’abnegassion, coma ch’as dis, visadì esse dispòst a l’arnunsia ‘d noi medésim. Malgré sossì, a l’é sèmper ëstaje ‘d përson-e ch’a veulo bin a Nosgnor e ch’a serco ‘d feje piasì con na vita conform ai sò comandament. Na granda consolassion a ven dal fàit ch’i l’eve pa da combate mach con vòstre fòrse: Dé a vë sta dacant. A l’é soa promëssa. La fidelità al Pat che Chiel a l’ha stabilì con l’umanità, pr’ ël mojen d’Adam, sò rapresentant, a l’é la sola rason che tut sossì a l’é la vrità. I l’eve da combate Sàtana, ‘l nemis ëd Nosgnor, ma ‘dcò da comprende che Gesù Crist a l’ha ‘rportà vitòria e con chiel la vitòria a sarà ‘dcò la vòstra. I na peude esse sicur!