Lession 1-2 < > Lession  2-1

Un cadò dal cel - Përchè i l’oma da manca dla Bibia - Na série ‘d 25 lession an sla dotrin-a cristian-a ch’as fonda an sla Bibia, intèisa për ij prinsipiant, ch’a l’ha ‘l but ëd giuteje a amprende dël pì grand cadò ch’i l’oma arseivù da Nosgnor

1-3 La preghiera: lòn ch’an serv?

Preghé a veul dì ciamé quajcòsa o fé na sùplica. La preghiera a l’é ciameje a NOSGNOR d’arsèive quajcòsa. A l’é ciàir che, se ti ‘t preghe, ti ‘t chërde che Nosgnor Dé a-i sia, e che Chiel përdabon - e an efet a peussa fé lòn ch’it jë ciame.

Lòn ch’a l’é verament la preghiera?

A-i è tanti ch’a diso che la preghiera a l’abia gnun sens o ch’a sia mach un monòlogh, na parlada an solitari ch’a podrìa ‘dcò fene dël bin, ma ch’a-i sìa gnun da l’àutra banda dël fil ch’an senta... As capiss ch’a podrìa smijé parèj s’it chërde che Dé a l’abia gnun-a esistensa ogetiva. La preghiera a l’ha ‘dcò gnun sens s’it chërde che un Dé a-i sìa bin, ma ch’a l’abia gnun anteresse për l’òm. An efet, chërde an Dé e chërde ch’at peuda scotete, a son nen ëd ròbe ch’a ven-o automàtiche. An nòstra ment, peui, an ven-o ‘dcò soens d’àutre question. Coma ch’a fà Nosgnor a comprende tante preghiere ch’a-j rivo an tante lenghe diverse? Coma ch’a podrìa Chiel tenje separà con ij divers sò contnù, problema e question? S’i chërde che Nosgnor a peul ëscoté tute ste preghiere differente ant l’istess temp, i l’avreve ‘dcò da chërde ant un Dé ch’a sia tut-potent (ch’a peul fé tut lòn ch’a veul) e ant un Dé ch’a sìa onissient, ch’a sà tut. 

Dëdlà dl’esse n’arcesta e na sùplica, la preghiera a veul dì ‘dcò arconòsse che ti ‘t l’has da manca d’agiùt, n’agiùt che ni tì nì d’àutri a podrìo dete. Pr’ ël mojen dla preghiera ti ‘t fortisse che për afronté la vita, it peude nen fejla da sol, che ij to doi pé a son nen pro për fete da sostegn, ch’it peude nen piete soen da ti medésim. A veul dì dovèj amëtte ch’it peude nen rangete da sol, ch’it ses nen ël padron ëd toa vita. Preghé a veul dì avèj da amëtte toa condission ëd dipendensa. Tanti a son nen dispòst a ‘rconòss-lo, con l’arzultà che lor a prego pì nen. A-i é d’àutri ancora ch’a chërdo pa che Nosgnor a-j peuda sente, a-j peuda giuté o ch’a veuja giuteje. Ëdcò lor a prego pì nen.

Nosgnor, peul-lo giutene?

Pensoma a n’òm ch’a patiss ëd gran sagrin e ‘d dificoltà. La preghiera, peul-la giutelo? Për trové na risposta a sossì i l’oma da fé ricors a la Bibia, përchè la Bibia a l’ha tant da dì an sla preghiera. A parla ‘d suplicant che soe preghiere ‘d lor a son ëstàite scotà e ch’a l’han arseivù lòn ch’a l’han ciamà. La Bibia a parla ‘dcò ‘d suplicant che soe preghiere ‘d lor a son pa nen ëstàite scotà e che, pr’ arzultà a l’han pa ‘rseivù lòn ch’a l’han ciamà. Dovrio-ne rivé a la conclusion che le preghiere quajvòta a son ëscotà, e quajvòta nò? Lesoma lòn che Gesù a l’avìa dit na vòta a propòsit ëd la preghiera. Gesù a l’ha dit: “A l’é parèj ch’iv diso: Ciamé e av sarà dàit; sërché e i trovreve, tambussé e iv sarà dovert” (Luca 11:9). 

Tuti coj ch’a prego a ‘rsèivo. Lòn ch’i ciamoma i arseivoma. Ora, sossì a smija na contradission dij fàit. La pì part dle vire a smija che la preghiera a oten nen tant o gnente. It ses malavi e ti ‘t ciame d’esse varì. La varision càpita-la sèmper? It preghe d’arsèive ‘n travaj: é-lo ch’it arsèive ‘n travaj ël dì dòp? S’it arsèive pa na rëspòsta a toa preghiera, Nosgnor ha-lo scotate nen? Se ‘n travaj it lo trove, era-lo la rëspòsta a tua preghiera? La preghiera, peul-la giutene? A smija che a coste question a-i sìo pa ‘d rispòste sèmpie e pronte. Antlora, vardoma ‘n pò mej lòn che la Bibia a dis a propòsit ëd la preghiera.

Gnun dubi

Un dij frej ëd Gesù, për nòm Giaco, ch’a l’era un dij cap ëd la comunità cristian-a ‘d Gerusalem, a dis ch’i l’oma da preghé con fiusa, sensa avèj ëd dubi (Giaco 1:8). Lòn ch’a l’é ch’i dovrìo nen dubité? An prim leu i dovoma nen dubité dl’esistensa ‘d Dé. A dis la Scritura: “An efet, sensa fej a l’é nen possibil d’esse agradì a Nosgnor, përchè chi s’acòsta a Nosgnor a l’ha da chërde che chiel a esist e ch’a arcompensa coj ch’a lo serco sincer” (Ebréo 11:6).

An ëscond leu, ti ‘t dovrie nen dubité che Nosgnor a të scota. Nosgnor at ëscota sèmper, fin-a quand ti ‘t pense d’esse n’òm gram. A cost propòsit ti ‘t dovrìe lese lòn ch’a scrivìa Isaìa. Cora che ‘l profeta Isaìa a parlava a j’Israelita ch’a fasìo ‘d plente përchè a-j smijava che Dé a-j scotèissa nen, a dis: “Pòpol ëd Giacòb, përchè parles-to parej? Përchè dises-to gent d'Israel che 'l Signor a ved nen lòn ch'av càpita, ch' ël Signor as anteressa pa 'd vòstra càusa?” (Isaìa 40:27). Isaìa a-j dis che la potensa e l’agiùt ëd Nosgnor a son dàite a coj ch’a jë speto con fiusa, a coj ch’a l’han con chiel un rapòrt ëd fiusa e  d’ubidiensa.

Përseveransa

La Bibia an dis ëdcò che nojàutri i l’avrìo nen da chité tròp an pressa ‘d preghé quand ch’i arseivoma gnun-a rispòsta. I l’oma da preghé Nosgnor con insistensa, sensa gen-a, përchè lolì a-j mostra vàire che nojàutri i tenoma a lòn ch’i-j ciamoma! Gesù a paragon-a la preghiera con ël serché sensa fatighesse e al tambussé a na pòrta con insistensa (Maté 7:1-12). I l’oma da bate e arbate fin tant che la pòrta as doverta. An conession con sossì Gesù a conta na paràbola e a tèrmina con le paròle: “Salacad che Nosgnor a-j rendrà nen giustissia ai sò sernù ch’a lo prego dì e neuit? É-lo che chiel a-j farà speté për nen?” (Luca 18:7). La rëspòsta a sta domanda retòrica a l’é che ‘d nò!

La rëspòsta a le preghiere

Ant la Bibia as peudo lese rëspòste miracolose a ‘d preghiere. N’esempi ch’as podrìa desse ‘d sòn a l’é lòn ch’a l’era capità ant ël temp d’Elìa, un profèta dël Testament Vej. A l’era ‘n temp anté che ‘l pòpol d’Israel a l’avìa bandonà ‘d serve sò Dé përchè a chërdìa che la divinità pagan-a dij pòpoj ch’a l’avìa dantorn, visadì Bal, un Dé fàuss, a fussa pì potent e d’efet për avèj ‘d racolt pì bondos. A l’era l’incarich d’Elia col d’arporté Israel al Dé ver e viv, Nosgnor. Parèj Elìa a prega a che na gran suitin-a a frapèissa ‘l pais, e lolì për mostreje a Israel che mach Nosgnor, ël Creator dël cel e dla tèra, a peul fé che la tèra a l’abia dij bon racòlt. Elìa a fonda soa preghiera an sj’avertiment che Nosgnor a l’avìa dàit a sò pòpol ant ël passà (Deuteronòmi 28:11-14; 1 Rè 8:35-40). Nosgnor a scota la preghiera d’Elìa. La pieuva a chita dël tut e na suitin-a a vasta ‘l pais. L’arzultà a l’é che ‘l pòpol a torna a la cossiensa che mach Nosgnor a l’é Dé. Peui Elìa a prega torna, ma adess për la pieuva, e soa preghiera a l’é scotà. It peude lege sta conta an 1 Rè 17-1-18:46. Fà ‘n confront con ël test ëd Giaco 5:16-18. Quand ch’a trata dla potensa dla preghiera, Giaco a mension-a l’esempi d’Elìa.

Ëd preghiere sensa rëspòste

La Bibia a parla d’cò ‘d preghiere che Nosgnor a-j rëspond pa nen. Nosgnor a jë scota, ma a-j acòrda nen. Pàul, n’apòstol ëd Gesù Crist a l’avìa avù d’esperiense strasordinarie ant lë spirit e d’esse montà fin-a an cel. Chiel a podìa pa dì s’a fusso stàite an realità o mach ëd vision. A j’ero d’esperiense che chiel a l’avrìa podù vantess-ne. Ma për tnilo ùmil, Pàul a ‘rsèiv “na spin-a ant la carn”. I savoma nen ëd precis lòn ch’a l’era, fòrsi na maladìa, n’àndicap ch’a-j dava ‘d sagrin e ‘d dolor. I cristian ëd Corint a savìo lòn ch’a l’era. Pàul a l’avìa tant pregà Nosgnor d’esse liberà da cola soa condission, d’ess-ne varì, che Nosgnor a-j gavèissa vìa cola “spin-a ant la carn”, ma Nosgnor a-j lo acòrda pa. L’ùnica rëspòsta che chiel a ‘rsèiv da Nosgnor a l’é “Tut lòn ch'it l'has da manca a l'é mia grassiae gnente 'd pì. Mè podej a travaja mej ant la dëbolëssa” (2 Corint 12:9). Sossì a vorìa dì che l’amor ëd Nosgnor, soa misericòrdia e favor, për chiel a l’avìo da essje assé.

Mosè, ch’a podrìa disse l’òm pì armarcàbil dël Testament Vej, a l’avìa ‘dcò avù n’esperiensa parèj. As la peul lese an Deuteronòmi 3:23-28 e Nùmer 20:7-13. Nosgnor a l’avìa pa acordaje d’intré ant la Tèra dla Promëssa përchè a l’avìa dzubidì a Nosgnor. Mosè a pensava che lolì a fussa ‘n castigh afros! Tante vire Mosè a l’avìa pregà Nosgnor ëd podèj intré ‘dcò chiel ant la Tèra dla Promëssa, ma Dé a-j dis: “Parlame pì nen ëd lolì. La rëspòsta a l’é che ‘d nò!”. Nosgnor a l’avìa bin sentì la preghiera ‘d Mosè, ma chiel a dis pa ‘d sì”. A-i è ‘d vòte che Nosgnor a acòrda pa lòn ch’i-j ciamoma për ëd bon-e motivassion, e fin-a a lo proibiss ëd preghé për certe còse. Les, pr’ esempi Geremìa 14:7-12 e 15:1.

Preghiere ant la Bibia

La preghiera: lòn ch’an serv? Fòrse na tal question a l’é pa giusta da fé. Se ti’t preghe për pieghé la volontà ‘d Nosgnor a fé toa volontà, cola li a peudrà pa esse na preghiera che Nosgnor a scota. La preghiera a serv a nen se ti’t la varde coma ‘n giugh da fé o n’esperiment. 

A-i è tanti esempi ant la Bibia ‘d preghiere. S’it jë lese con attention, ti t’andras armarchè vàire còse ‘d pèis.

Vardoma, pr’ esempi, ël Salm 25. I l’oma butaje ‘n capel ch’a na fà la descrission: a dis: “L'autor a prega Nosgnor për soa protession e guida”.

L’autor a l’ha da manca ‘d consej e protession, ma a l’é nen lòn ch’a-j ciama a Nosgnor ant le prime paròle ‘d soa preghiera. A comensa, an efet, con n’espression ëd fiusa an Nosgnor: “Nosgnor! Con mia preghiera i ven-o dëdnans a Ti” (v. 1). Peuj a dis che Nosgnor a lo veul conòsse sèmper mej (vv. 4 e 5). Peuj a confëssa ij sò pëccà e a-j ciama përdon: “Varda coma ch'i son, maleuros e dësgrassià: përdon-a tùit ij mè pecà” (v. 18). A l’é mach apress ch’a l’ha laudà Nosgnor për  soa fidelità che lë scritor a-j ciama d’agiùt. An efet, chiel a sent ch’a-i é quaicòsa ch’a-j fà pì tëmma dle mnasse dij sò nemis, visadì la condission ëd sò cheur, ij sò pëccà. A pija nen pr’ ëscontà che Nosgnor a scotrà soa preghiera, bele s’a n’é përsuas. Cost òm a conòss chiel medésim e lòn ch’a l’ha da manca. Ma lòn ch’a n’ha da manca dzurtut a son le cose dlë spirit e ‘l rest a ven dòp. Conòsses-to ti medésim e coj ch’a sio përdabon ij tò bzogn primari?         

Ancheuj i l’oma considerà, antlora, la question: La preghiera: lòn ch’an serv? A-i é d’àutre question, contut, ch’a l’avrìo ‘dcò da esse considerà: “Coma dovriom-ne preghé?”, “Përché e për còsa dovriom-ne preghé?”, “La preghiera, é-la mach na petission, n’arcesta, o quajcòsa ‘d pì?”. Ant la tersa part dle lession ch’a vniran, i trateroma ‘d tute cole àutre question. Ansema i sercroma la rëspòsta ch’an dà la Bibia”. 

Domande ‘d revision

Përchè i l’oma da manca dla Bibia

1. La lession a fortiss che la Bibia a l’é quajcòsa ch’i l’oma da manca. Dì an pòche paròle përchè.

2. Lòn ch’a antend l’autor dël Salm 119:105 con le paròle: “ Toa paròla a l’é tanme ‘n ciàir pr’ ij mè pass, la lus ch’am anlùmina la stra anté ch’i marcio”.

3. Nosgnor as òcupa ‘dcò ‘d còse che a nojàutri a smijo ch’a  sìo nen ëd pèis. Chiel a goerna tut ël creà. Còs di-lo a sto riguard Maté 6:26-30?

La Creassion

1. A dam a l’avìa arseivù da Nosgnor l’incarich ëd governé la tèra coma na sòrt d’aministrator o vicerè. An che maniera Genesi 1:26-28 a dà espression a costa idèja?

2. Përchè la fomna a l’é stàita creà për ësconda? (Cfr. Genesi 1:26-28).

3. Lòn ch’a l’ha fàit Nosgnor ant ël dì ch’a fà set? (Genesi 2:2-3)? Përchè lolì a l’é important) (Cfr. Surtìa 20:8-11).  

La preghiera: lòn ch’an serv?

1. Quand ch’i pregoma, l’om-me da dovré tante paròle (Cfr. Maté 6:5-8)?

2. An Maté 6:9-13 Gesù a mostra ai sò dissépoj na preghiera. Com é-la ciamà? Varda bin coma ch’a l’é struturà.

3. S’it veule preghé përdabon, për còsa ch’it l’has dzurtut da preghé?