Lession 2-2 < > Lession  3-1 

Un cadò dal cel - Përchè i l’oma da manca dla Bibia - Na série ‘d 25 lession an sla dotrin-a cristian-a ch’as fonda an sla Bibia, intèisa për ij prinsipiant, ch’a l’ha ‘l but ëd giuteje a amprende dël pì grand cadò ch’i l’oma arseivù da Nosgnor

Com é-lo ch’i dovrìo preghé?

Costa question a riguarda nen mach coj ch’a l’han mai pregà përdabon e a san nen còsa fess-ne dë sta facenda dla preghiera. Quajvòta, fin-a ‘d përson-e che ‘d sòlit a prego, a san nen coma preghé o për còsa a dovrìo preghé.

Dovrio-ne preghé con ëd paròle bele e arsërcà, ciapà da quaj liber? A-i é ‘d preghiere che Dé a-j rëspond pa. Përchè nò? Podria-lo capité përchè i l’oma nen pregà dla manera giusta o agradìa a Nosgnor? Podrìa-lo esse përchè ch’a l’era na preghiera nen pro bela? Podrìa-lo esse përchè ch’it l’has ciamà quajcòsa ch’a l’era nen conform al volèj ëd Nosgnor? Podria-lo esse che Dé a l’ha nen date lòn ch’it l’has ciamaje përchè toa preghiera a l’era “difetosa”? Podrìo-ne ciameje tròp?

Për rësponde a coste domande, vardoma lòn ch’a na dis la Bibia. I armarcroma bin tòst che la forma ‘d na preghiera a-i n’anfà gnente. Luca a mension-a ‘l cas d’un dij malfator ch’a l’ero stàit butà an cros ansema a Gesù e ch’a lo prega. Era-la na preghiera fàita ‘d bele paròle bin arsërcà? Nò, a l’é pa pì che ‘n crij: “Gesù, arcòrdte ‘d mì quand ch’it rivras an tò Regn”. La rëspòsta ch’a l’ha ‘rseivù a l’era da pì che lòn ch’a l’avìa marcandà. Al pòst ëd la promëssa ch’a l’avrìa arcordasse ‘d chiel, Gesù a-j rëspond: “An vrità it diso che bele ancheuj it saras ansem a mi an paradis” (Luca 23:42-43). Gesù a l’avrìa portà l’ànima ‘d col òm con chiel an paradis. 

Che la forma ‘d na preghiera a l’àbia gnun’ amportansa a l’é ciàir ant paràbola dël Farisé e ‘l gablé (Luca 18:9-14). Ij Farisé a l’ero ‘d gent ch’a chërdìo ‘d podèj dventé giust anans ëd Nosgnor pr’ ël mojen ëd na strèita oservansa dla Lege e dij precet, e che Chiel a na sarìa stàit bin content. Vàire ‘d lor a l’ero religios mach da la mira esterna, as chërdìo d’esse dij grand òm e a l’ero motobin arogant. Gesù a-j ciama “ipòcrita”, ma tanti a-j onoravo për soa “santità” ‘d lor. Ij Farisé a j’ero l’opòst dij gablé, ch’a servìo j’ocupant roman coma dj’esator d’ampòste. Për lòn la gent a-j meprisava e fin-a a-j l’avìo an òdio. A la pì part dij gablé a-j piasìa la corussion. A sercavo, an efet, ëd fé ‘d sòld an pressa a spèise dij contribuent. La preghiera dël gablé an Luca 18 a l’é ancora nen da pì che ‘n crij. “Tutun, ël gablé, an tnisend-se da leugn, as ancalava gnanca d’aussé j’euj anvers al cél, ma as dasìa ‘d bòte an slë stòmi disand: ‘Nosgnor! Përdonme, ch’i son un pecador’” (v. 13). Ël Farisé, da soa banda, a l’avìa fàit na longa orassion pien-a ‘d paròle ‘d grand efet. Chiel a chërdìa ‘d savèj lòn che na preghiera a l’avìa d’esse, ma Nosgnor a cola preghiera a rëspond pa. Dé a rëspond pitòst a la preghiera dël gablé. A l’é parèj che Gesù ambelessì a dà n’ilustrassion che la rispòsta a na preghiera a dipend pa da ‘n lengagi anfiocà, e gnanca da ‘l gran’ nùmer ëd paròle ch’i dovroma për fela. 

Gesù a mostra ai sò dissépoj coma preghé

Da la letura dij vangej, a smija che fin-a ij dissépoj ‘d Gesù a savèisso nen pro tant a preghé. A l’é parèj che na vòta a l’han ciamaje ‘d mostreje.  Ël vangel ëd Luca a dis parèj: “Na vira Gesù a l’era an preghiera ant un cert leugh. Quand ch’a l’é rivà a la fin, un dij sò dissépoj a l’ha dije: “Signor, mostrene a preghé coma Gioann a l’ha ‘dcò mostraje ai sò dissépoj” (11:1). Antlora Gesù a l’ha mostraje n’esempi d’orassion, cola ch’i ciamoma “ël Pater”, o “l’orassion ëd Nosgnor”. La version pì longa dël Pater i la trovoma ant ël vangel ëd Maté 6:9-13. Ant na lession pì anans i faroma na disàmina pì ancreusa ‘d costa preghiera. Ancheuj i foma mach l’armarca che ‘l Pater a consist ëd ses petission. Ant le prime tre petission, costa preghiera a conten gnun-a arcesta për nojàutri, ma a prega che la glòria ‘d Nosgnor as manifesta an sla tèra. Ël Pater a tira nòstra atension an sël Nòm (o reputassion) ëd Dé, a sò Regn, e a sò volèj. A l’é mach apress ëd lòn che a-i é tre arceste për nojàutri medésim. Mach ant la sequensa dle petission, ël Pater a l’ha già tant da mostrene.

La preghiera ant ël Testament Vej

Ant ël liber ëd la Sortìa i trovoma Mosè ch’a ‘rsèiv da Nosgnor j’istrussion ëd coma pronté na tenda foravìa (ciamà ‘dcò ‘l Tabernàcol), ch’a l’ha da serve coma “Tenda dël Rescontr” an tra Dé e sò pòpol, na tenda consacrà a l’adorassion ëd Nosgnor. Costa tenda a l’era formà da doe spartission. Ant la spartission pì andrinta as trovava na cassia d’òr ciamà “l’Arca dl’Aleansa”. Cost’arca a contnìa doi taulëtte ‘d pera anté che Dé a l’avìa gravà le paròle ‘d soa Lege (Ij Des Comandament). L’Arca a l’avìa ‘n covercc ch’a l’era ciamà: “Sede dla Misericòrdia”. Fòra, ‘dnans ëd la tenda, a-i era l’autar dj’olocàust. Dzura ‘d col autar as brusavo ‘d bestie smonùe parèj an sacrifissi a Nosgnor. Cora che n’Israelita a l’avìa fàit un pëccà (n’infrassion ëd la Lege ‘d Nosgnor), a podìa porté al Tabernacol na bestia pressiosa ‘d soa proprietà, fela massé ambelelì e peuj fela brusé dzora ‘d col autar. A l’era considerà ‘n sacrifissi për la remission dij pëccà. La bestia a podìa esse ‘n babero o ‘n beu. Con costa sirimònia ‘l pëccator a vorìa dì: “Nosgnor! Për càusa ‘d mè peccà, i meritrìa bin d’esse condanà mi a mòrt, ma it prego d’aceté costa bestia a mè pòst”. Na vira a l’ann, ël Gran Sacerdòt a intrava ant la spartission pì andrinta dla Tenda con ël sangh dij sacrifissi e a lo vërsava spantiandlo an sla “Sede dla Misericòrdia” ch’a l’era dzura dl’Arca ch’a contnìa le tavolëtte dla Lege. Ël sangh dle bestie sacrificà “a quatava” parèj ij pëccà, le trasgression dle lege ‘d Dé. Bin sicur che j’Israelita a savìo che tute ste sirimònie-sì a l’ero mach simbòliche, ëd figure. Lor a savìo bin che daspërchiel ël sangh ëd na bestia a podìa nen salvé da la condan-a ch’a meritavo për ij sò peccà ‘d lor. As peul lese ‘d sossì an Salm 51:18-19 e Ebréo 10:1-7.

An tra l’autar ch’a j’era ant la Tenda e l’Arca, as trovava n’àutr autar, ciamà “l’Autar dl’Ancens”. Minca dì, un sacerdòt a intrava ant ël Tabernàcol con d’ancens, ch’a lo fasìa fumé coma n’oferta a Nosgnor e a pregava. Ël fum d’ancens ch’a ‘ndasìa sù a l’era la figura dla preghiera (vardé ‘dcò Revelassion 8:3-4). La preghiera, l’orassion, as peul antlora consideresse un sacrifissi smonù a Nosgnor. La preghiera a l’ha da monté a Nosgnor tanme ‘l fum ëd l’oferta d’ancens. La preghiera a l’é presentesse ‘dnans a Nosgnor. Podom-ne felo përdabon, visadì presentesse ‘dnans ëd Chiel, pëcator coma ch’i soma? Sì, i lo podoma, përchè con ël sacrifissi brusà, anans ëd tut as fasìa na confession ëd pëccà, e mach apress ël sacerdòt a pregava con l’ancens ch’a brusava. A l’é parèj che Nosgnor a l’era present con sò pardon.

La preghiera e la confession dij pëccà a van ansema

Un ëd coj malfator ch’a l’ero stàit crosificà ansema a Gesù, a Gesù a l’avìa faje na preghiera. Ma còsa ch’a l’avìa-lo fàit prima? A l’avìa confëssà soe colpe e dàit espression a soa fede ant l’inocensa ‘d Gesù. Mach apress ëd lòn, chiel a l’avìa seguità soa preghiera arconossenta che Gesù a l’é Rè. I l’oma già parlà ‘d sossì ant la lession precedenta. Ant ël Salm 25, ël poeta a confëssa prima sò peccà e peui a làuda la fidelità ‘d Nosgnor. Che sossì a ven-a prima o dòpo, a-i n’anfà gnente. Lòn ch’i l’oma da ‘rmarché a l’é che la preghiera sensa la cossiensa ‘d nòstre colpe a l’é pa possibil.

Gesù an mostra a preghé a sò nòm. Lòn che sossì a veul dì a l’é ciàir dal Testament Vej. Gioann, “an beicand Gesù ch'a passava, a l'ha sclamà: "Vardlo-là l'Agnel ëd Nosgnor" ch’a gava ‘l peccà dal mond (Johannes 1:36). Gesù a l’ha smonù chiel medésim an sla cros coma ‘n sacrifissi pr’ ij nòstri pëccà. An efet, nojàutri i l’avrìo bin merità d’esse arpossà da Dé per sèmper, ma ‘l Crist a l’é vnùit për meuire a nòst pòst. Parèj dël sangh ëspantià an sla “Sede dla Misericòrdia” a quatava ij pëccà dj’Israelita, ij nòstri pëccà a son ëstàit “quatà” dal sangh ëd Gesù Crist. La preghiera an nòm ëd Gesù, donch, a veul dì confessé e chërde che Chiel a l’ha pagà ‘l pressi dij nòstri pëccà. La person-a ch’a prega ant ël nòm ëd Gesù, a ‘rconòss e confëssa ij sò pëccà e a chërd, ant l’istess temp, ch’a l’é stàita liberà da la colpa. An col cas lì la forma dla preghiera a l’é pa d’amportansa. Lòn ch’a l’é ‘d pèis a l’é ch’is arcordoma che Nosgnor a darà na rispòsta positiva a nòstra preghiera mach ant ël cas ch’i arconossoma ‘dnans ëd Chiel nòstre colpe. Nosgnor a ‘rfudarà mai na preghiera sincera për la remission dij nòstri pëccà. Cora ch’is trovoma ant l’aflission, i soma pien ëd sagrin, o ant ël mes ëd patiment, i podoma andé a “stërmesse” an chiel. Sossì a l’é giusta lòn ch’i trovoma ant ël prinsipi ‘d tanti Salm coma ‘l nùmer 46, 90, e 91. S’it sas che Nosgnor a l’é pì nen anrabià con ti perché ‘l pressi dij tò peccà a l’é stàit pagà dal sacrifissi dël Salvator Gesù Crist, it  comense a sente ch’it ses an pas con Chiel e ti ‘t l’avras pì gnun-a tëmma a adressete a Chiel an preghiera. It l’avras la fiusa pien-a che toa preghiera a l’é scotà da Chiel.

I podoma ciameje tut lòn ch’i vorsoma!

Tuti coj ch’a van a Nosgnor dë sta manera-sì a saran giutà. A l’é soa promëssa. Parèj, la question se na preghiera a sarà scotà ò nò, a dipend pa da soa forma, ma da sò contnù. Pròpi coma ‘n fieul a ciama quajcòsa a sò pare, parèj nojàutri i podoma ciameje tut lòn ch’i vorsoma! Tutun, é-lo ch’i arseivroma da chiel lòn ch’i-j ciamoma? Disomlo an n’àutra manera: é-lo che na masnà a ‘rsèiv sempre da sò pare tut lòn ch’a-j ciama? Pròpi coma na masnà a peul nen giudiché sèmper lòn ch’a l’é bon për chila, parèj nojàutri i podoma nen sèmper giudiché lòn ch’a l’é bon per noi. D’àutra banda, ël Pare ch’i l’oma ‘n cel a sà lòn ch’a l’é bon për nojàutri. I podoma ‘d sicur dije an preghiera lòn ch’i pensoma d’avèj da manca. I-j podoma ciamèje tut lòn ch’i vorsoma. A l’é scrit: “Feve nen ciapé da l'ansia, al contrari, an minca situassion, fé conosse a Nosgnor lòn ch'i l'eve damanca con ëd preghiere e 'd sùpliche, compagnà d' assion ëd grassie” (Filipéis 4:6). Lòn ch’i n’oma da manca, contut, quajvòta a l’é nen l’istess che nojàutri i pensoma d’avèjne da manca. Fin-a l’apòstol Paul a l’avìa avù d’amëtt-lo. Na vira a l’era stàit butà an përzon a Roma. A l’avìa bin pregà Nosgnor ch’a fussa liberà, ma Nosgnor a l’avìa daje n’àutra rispòsta. Nosgnor a l’avìa lassalo an përzon pr’ ël motiv che, an cola manera lì, ël mëssagi dl’Evangel a sarìa stàit predicà an ëd leugh ch’a l’era nen pensasse possìbil (vardé Filipèis 1:12-14; At 28). Pàul a l’avìa da amëtte che Nosgnor a savìa mej che chiel còsa ch’a l’era bon. A l’é parèj che la preghiera ‘d Pàul a l’ha trovà pa na rispòsta positiva, pr’ ed bon-e rason. I l’oma considerà sossì ant la lession precedente. Un Pàul fòrt e sicur ëd chiel medésim a sarìa pa stàit n’utiss convenient per prediché l’Evangel. Pàul a l’avìa da esse në strument débol - a l’é parèj ‘dcò s’an ësmìa dròlo. Nojàutri i podoma ciameje a Nosgnor tut lòn ch’i vorsoma e i podoma bin spetess-lo da Chiel. Chiel a peul provëdde a nojàutri la varision l’ora ch’i soma malavi, chiel a peul giutene quand ch’i soma an dificoltà, dene n’ampiegh cora ch’i soma dzocupà, la pas quand ch’a-i é ‘d mnasse ‘d guèra… për fela corta: tut! Coma peul-lo esse? Lòn ch’i savoma nojàutri dij pian bon e giust ëd Nosgnor? Lese la conta tocanta dla mòrt dë Stevo (At 6:7). Nojàutri i l’avrìo podù pensé che chiel a sarìa stàit un predicator strasordinari e d’efet dl’Evangel, ma Nosgnor a përmet che chiel a sìa massà. Com é-lo possibil? N’òm ch’a sarìa stàit pì tard ciamà Pàul a l’era present ant ël moment dl’esecussion dë Stevo. Coma peul-lo esse? Lese ‘l capìtol ch’a ven apress! (At 8:4). A l’era stàit precis pr’ ël motiv ëd la përsecussion che l’Evangel a l’era spantiasse bin da pì che ij sò opositor a l’avrìo pensà. Ël përsecutor Pàul a sarìa stàit fërmà ‘d manera dramàtica, rabastà al pentiment e Nosgnor a comanda pròpi a chiel (Sàul-Pàul) ëd dventé sò apòstol (1 Corint 9:16). A l’é parèj che Nosgnor a travaja. A l’é parèj la manera che Dé a fà le ròbe, e soa manera a l’é sèmper la pì giusta e bon-a!

Question për la Revision

La Bibia a l’é ‘n miràcol

1. I l’eve sentì ‘d Pàul e ‘d Gioann. Podeve dé ‘l nòm d’àutri autor biblich ëd litre (epìstole)?

2. Sevene mensioné ‘d nòm ëd quaj scritor biblich dël Testament Vej?

3. Costa lession a mension-a quaj esempi dl’unità dle Scriture Sante. Quaj ch’a son?

La Croa ant ël pëccà

1. Còs é-lo ch’a veul dì “l’erbo dla vita” (Génesi 2:9:3:22)?

2. An costa lession as parla tant dël “pëccà”. Peudeve dimostré da la Bibia còsa as antent për “pëccà”?

3. Cola ch’a l’é la vera natura dël pëccà d’Adam?

Com é-lo ch’i dovrìo preghé?

Lese ‘l Salm 32:1-5 e serché ‘d rësponde a coste domande-sì:

1. Lòn ch’a dis ël poeta ant ij vers 1 e 2?

2. Përchè l’autor as treuva an sì tante dificoltà?

3. Quand é-la che soa colpa a l’é stàita perdonà?